LỜI GIỚI THIỆU ''DỰ ÁN SỬ KÝ Y HỌC TOÀN THƯ''
“Sinh lão bệnh tử" là tiến trình tất cả chúng ta phải trải qua dù muốn hay không. Nó cũng là nỗi khiếp sợ của phần lớn mọi người khi phải đối diện. Nỗi khiếp sợ này phần lớn đến từ sự phức tạp vô vàn của sự sống, trong ý nghĩa về sức khỏe, bệnh tật và lão hoá. Bước vào một hành trình mà chúng ta không biết điều gì dẫn lối ta đến, cũng như ta sẽ đi về đâu, đã làm con người tìm mọi cách “chống lại" những “tai ương" trên trời giáng xuống bản thân họ này. Y học đã ra đời trong một nỗ lực rất tự nhiên để chống lại nỗi thống khổ của việc mất đi sức khoẻ - thứ được xem là vốn có tất yếu của mỗi người khi sinh ra đời. Bức tranh Y học hiện đại tưởng như là một bức tranh hoàn mỹ với đầy đủ tên gọi cho mọi bệnh lý, với những trị liệu đa dạng bằng những kỹ thuật cao siêu và thuật ngữ rối rắm. Y học đã trở thành một đặc quyền của những người làm y tế chuyên nghiệp, và có phần xa rời dần với quần chúng vì sự phức tạp và chi phí đắt đỏ tăng lên mỗi ngày của nó. Tuy nhiên đó là câu chuyện của chỉ một hai thế kỷ ngắn ngủi rất gần đây trong tiến trình tồn tại hàng trăm nghìn năm của loài người. Một bộ mặt hoàn toàn khác biệt của Y học đã có trong lịch sử, nơi những “ngộ nhận" liên tiếp xảy ra kéo dài hàng nghìn năm, về ý nghĩa của bệnh tật, về cấu trúc cơ thể người, về chức năng cơ quan… đưa đến những phương thức can thiệp “kỳ lạ" mà nhiều trong số đó vẫn tồn tại đến ngày nay, và thậm chí phổ biến ở những nơi kinh tế còn khó khăn.
Là những người đam mê lịch sử Y học, chúng tôi có cơ hội được nhìn Y học ở một “lát cắt dọc” bên cạnh “lát cắt ngang" - nơi Y học hiện đại mà chúng tôi được đào tạo. Khi xoay dọc Y học theo chiều lịch sử, chúng tôi đã đi từ hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Mặc dù trong mọi thời đại, Y học luôn giữ vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, và những người hành nghề Y luôn theo đuổi phương châm “làm những điều tốt nhất cho người bệnh". Tuy nhiên, vì những lý do chủ quan và khách quan, nhưng cơ bản nhất là sự giới hạn “không thể vượt qua" của tri thức về sức khoẻ, và các công cụ cơ bản để đi sâu vào bên trong con người, trong quá khứ, ngành Y đã lặp lại những “niềm tin” và “trị liệu" có thể xem là “ngây ngô" với nền Y học hiện đại trong một thời gian rất dài. Một vài trong số đó có thể gây hại hơn là có lợi cho người bệnh. Và như thế, Y học đã trưởng thành từng bước qua việc “tin", “thử", sai và sửa sai… Một chuỗi như thế đã lặp lại theo suốt chiều dài lịch sử. Và biết đâu được, Y học chúng ta đang có cũng là một giai đoạn còn nhiều “mộng mị" trong hành trình tìm về chân lý của sức khỏe và bệnh tật.
Với sự tôn trọng tiến trình tự nhiên của nhận thức loài người từ quá khứ đến hiện tại, chúng tôi khao khát sẽ có được công trình, nơi những người dân có thể cùng “tư duy", cùng “chia sẻ" với những người làm y tế chuyên nghiệp về sức khoẻ - một mưu cầu chính đáng của tất cả mọi người, vì sức khỏe là của họ. Bên cạnh đó, trong vai những người làm Y tế, chúng tôi tin rằng, sẽ rất hữu ích để chúng tôi cùng nhìn lại nguồn cơn của tất cả những học thuyết, tên gọi những triệu chứng, hội chứng, bệnh học cũng như các trị liệu, vì chúng tôi muốn mình sẽ làm chủ được cách thức tư duy để khám phá trong Y học như tiền nhân đã làm. Đó chắc chắn là một công việc không mấy dễ dàng, nhưng chúng tôi thật sự trân trọng nỗ lực của đội ngũ, những người đã cống hiến thời gian, tâm huyết và trí tuệ, một cách trong sáng nhất, cho ra đời dự án Sử ký Y học toàn thư này.
Sẽ không thể nào có lời kết cho Dự án này, vì nó sẽ đồng hành qua thời gian, nhưng sẽ có rất nhiều thứ chúng tôi phải điều chỉnh. Chính cộng đồng là người soi chiếu và giúp chúng tôi nhận ra được chân lý, xin gửi lời thứ lỗi cho những điều chưa “tròn trịa" và tha thiết mong đợi sự góp ý thẳng thắn, chân thành từ quý vị độc giả để dự án này sẽ trở thành một dấu ấn quan trọng của người Việt cho nhân loại.
Trân trọng kính giới thiệu !
Trưởng ban dự án
BS. PHAN TRÚC